توانمندی ژاپنی در پناه اسطوره های باستانی

نگاه کردن به فیلمهای ژاپنی و روبرو شدن با خود ژاپنیها فقط یک حقیقت رو به ذهن منتقل می کنه:
موجودات متفاوت، فرهنگ متفاوت و دستاوردهای متفاوت!
در یکی از این سمینارهای ژاپنی با گروهی از مدیران و سرپرستاشون برخورد داشتم و از نزدیک حس کردم که چیز متفاوتی نسبت به ایرونیها تو وجودشون هست و دلیل رشد باورنکردنی اقتصاد و تکنولوژیشون هم بی ارتباط با اون نیست، در طی همین سمینار که به معرفی فرهنگ مدیریت تعمیرات و نگهداشت در کارخانجات ژاپنی می پرداخت نشون میدادن که تعهد انجام وظیفه به چه صورت در روحشون رسوخ کرده و مثل یک ارتش به کار و وظیفه نگاه می کنند! صبح اول وقت از عالیترین مدیر عملیاتی مجموعه تا پایین ترین رده کارمندی در جلو ساختمان واحد عملیاتی مربوطه در حین سلام صبحگاهی به چک و بازرسی لباس کار همدیگه به صورت دو به دو میپردازند و بعد برای یک مدت 10 دقیقه ای همگی ورزش صبحگاهی می کنند!
بعد گزارش گیری شیفت روز از شیفت شب شروع میشه و کلیه اطلاعات شیفت شب در حضور مدیر به شیفت بعدی انتقال پیدا میکنه سپس در پایان تحویل و تحول شیفت همگی با هم شعار از پیش تعیین شده شرکت رو در مورد تعهداتی که هر کس در شرکت داره با صدای بلند تکرار میکنند! و پس از اون چرخه کار شروع میشه و هر کسی با لباس کار و تجهیزات ایمنی پا به سایت عملیاتی میذاره، تمامی کارمندان مشمول انجام تمامی وظایف واحد هستند ودر هر لحظه هر تغییراتی رو تحت نظر دارند و سعی می کنند که کوچکترین نقص رو در صورت امکان خودشون بر طرف کنند، بدون استثناء همگی شرکت رو مال خودشون و از خودشون میدونند و.....
تمامی این باورها از خانواده و فرهنگ ژاپنی شروع میشه و بر خلاف تصور همه مدیران ایرانی از برکات علم مدیریت نیست!!، اگر چه مدیریت ژاپنی و خصوصیات ممتاز اونهم وجود داره ولی همه چیز در اون خلاصه نمیشه و براتون میگم که چرا؟
ارزشهای ژاپنی تا قبل از عملیات اعجاب برانگیز ژاپنی ها در جنگ جهانی دوم در خلیج پرل هاربر، کاملاً ناشناخته و درک اون دور از ذهن آمریکاییها قرار داشت، به همین خاطر ناگهان با افتضاحی مثل از بین رفتن ناوگانشون درپرل هاربر- اقیانوس آرام اونهم در اسکله و بندرگاه روبرو شدند، حقیقتی با این حد از قدرت تخریب دولت آمریکا رو برانداشت که گروهی از سربازان در رده های مختلف از ارتش ژاپن رو طی سالیان بعد از پایان جنگ برای برداشت بهتری از فرهنگ ژاپنی در اسارت تحت مطالعه و تحقیق قرار بده تا شاید بتونه رمز اونچه که خلبانان کامیکازه ژاپنی رو وادار میکرد تا خودشون و هواپیماهاشون رو برای منفجر کردن یک هدف نظامی به اون بزنند، آشکار کنه....
Giri (義理) ارزش ژاپنی که در انگلیسی مترادف Dutyفرض میشه ولی از لحاظ غنای معنایی یک دنیایی برای خودش داره و به در خدمت و وفادار به خدمت گذاری شخص یا شرکت یا سازمان بودن اشاره داره، واژه Giriبه طرز خاصی در فرهنگ ژاپنی ریشه داره و یک الزام خانوادگی، اجتماعی و ملٌی محسوب میشه!، گونه های متفاوتی از تاثیر اون رو میشه در فرهنگ ژاپنی دید:

- فرمانبرداری بی چون و چرای کودکان ژاپنی از والدین

- تعهد بیمارگونه برای جبران هدیه که از شخصی میگیرند

- پاین ترین نرخ اخراج کارکنان در اقتصاد جهانی!، به علت وفاداری بی حد و حصر ژاپنیها به سازمانهایی که در آن خدمت می کنند و این تا آنجاست که اگر کالا یا خدماتی مورد نیاز آنها باشد که در شرکت خودشان تولید میشود تا پای مرگ هم رضایت نمیدهند که از تولید کننده دیگری آن را تهیه کنند!!!

Ninjō (人情) ارزش ژاپنی در تاکید بر عاطفه و حس همدلی انسانی که مکمل و در تضاد محتوایی با Giriاست! و نقدی بر اجبارهای اجتماعی آن در فرهنگ ژاپنی است!،این دوگانگی سعی در توازن روح ژاپنی داره و همزمان در حین وفاداری بی چون و چرا به آنچه اجبار اجتماعی است به تلطیف روح ژاپنی، معتقد به یگانگی و ویژگی فرهنگ ژاپنی و نقد خودشیفتگی فرهنگی می پردازه!
مثال مشهورNinjoعاشق شدن یک سامورایی به شخصی از طبقه اجتماعی پایینتر یا شخصی از خانواده دشمنان است، تعلق و وفاداری ایثارگرانه ژاپنی یا همان Giriو عواطف لطیف انسانی یا Ninjoسامورایی را بر سر دوراهی بی بازگشتی به نام Shinjū (心中) یا خودکشی توامان عاشق و معشوق میگذارد!
از انسانهایی با ارزشهای فرهنگی این چنینی که تونستند چندین هزار سال به همین منوال ارزشهاشون رو حفظ کنند ایا انتظار دیگری هم دارید؟

پ.ن: Samurai (侍) شرافت نظامیگری و سلحشوری در دوران پیش از صنعتی شدن ژاپن است که واژه سامورایی از فعل Samorau که بعدها به Saburau تغییر کرده،مشتق شده و به معنای سرسپردگی و خدمت جانفشانه به یک اشرافی است که در زمان قدیم به کاستهای طبقاتی معادل فئودالهای وطنی اطلاق میشده!

پ.ن:توضیحات عکس بالاSamurai helmet with a half-face mask, made of leather and iron, Edo period, 17th century. Asian Art Museum of San Francisco.